De Stichting Historische Kring Ursem is op 1 september 1980 opgericht nadat een aantal enthousiaste Ursemmers de hoofden bij elkaar gestoken hadden. Het enthousiasme was ontstaan tijdens een fototentoonstelling die gehouden werd ter afsluiting van een restauratie van de plaatselijke hervormde kerk.
In 1981 werd haar eerste jaarlijks uit te geven katern met artikelen over oud Ursem en haar bewoners gepubliceerd. Naast het uitbrengen van dit katern heeft de Historische Kring Ursem zich ten doel gesteld:
het bewaren en verzamelen van voorwerpen die van belang zijn om het verleden van Ursem, Rustenburg en de Mijzen te leren kennen.
het beschermen en in stand houden van al hetgeen uit het verleden aanwezig is en waard is behouden te blijven.
het doen instellen van bodemonderzoek, het publiceren van geschriften, het organiseren van excursies, lezingen en voordrachten, en tot slot
het doen inrichten en beheren van een oudheidkamer.
Het werkgebied van de HKU beperkt zich tot het gebied van de voormalige gemeente Ursem, dit betreft dan de dorpen Ursem en Rustenburg, de polders Ursem en Mijzen en een gedeelte van de Schermerpolder.